bencede
New member
Plastik kullanması, dünya genelinde son kırk yıl içerisinde büyük bir yaygınlık kazandı. Günümüzde, Kuzey Kutbu’na yağan kar tanelerinden Pasifik Okyanusu’nda oluşan devasa çöp adalarına varıncaya dek gezegenin her köşesine dağıldı ve en önemli çevresel tehditlerden birine dönüştü. Her yıl üretilen 400 milyon metrik ton plastik atığın epeyce büyük bir kısmı ayrışmadan evvel yüzlerce yıl bekleyeceği çöp alanlarına ya da doğal ortamlara atılıyor.
Son senelerda bu sorunu bilimsel imkanlar aracılığıyla ortadan kaldırmayı amaçlayan bir fazlaca araştırma sürdürülüyor. Nature mecmuasında yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, bilim insanlarınca geliştirilen bir yapay zekâ programı, plastiği sadece birkaç gün içerisinde bileşenlerine ayırarak yok eden bir enzim geliştirmeyi başardı. Araştırma makalesinde tanıtılan enzim, kumaşları ve yiyecek-içecek ambalajlarını üretmek için yaygın halde kullanılan ‘polietilen tereftalat’ yahut özetlemek gerekirse PET unsurunu kimyasal yapı taşlarına ayırıyor.
YENİ BİR GERİ DÖNÜŞÜM YÖNTEMİ
Araştırmacıların ulaştığı sonuçlar, yapı taşlarına ayrıştırılan hususların yine plastiğe dönüştürülebilmesi niçiniyle ülkü bir plastik geri dönüşüm süreci yarattığını vurguluyorlar. ABD’nin Austin kentinde bulunan Texas Üniversitesi’nde kimya mühendisliği profesörü ve çalışmanın ortak muharriri olan Hal Alper, “Bu araştırmanın plastik dönüşümlü bir iktisat oluşturmak için yeni prosedürler yaratmaya başlamasını umuyoruz” diyor.
Bilim insanları birinci kere 2005 yılında ‘hidrolaz’ ismi verilen bir enzim cinsinin PET çeşidi plastikleri oluşturan molekül zincirlerini parçalayabildiğini keşfettiler. O tarihten beridir birebir süreci yinelayan enzimler geliştirebilmek emeliyle çeşitli araştırmalar sürdürülüyor. Fransa merkezli Carbios şirketi de tıpkı emel doğrultusunda PET atıkları dönüştürebilecek bir tesis kurmaya odaklanan kuruluşlardan biri.
UCUZ, SÜRATLİ VE İNANÇLI BİR SEÇENEK
Üretilen yeni enzim, oda sıcaklığında ayrıştırma sürecini gerçekleştirebilmesi niçiniyle düşük güç kullanan ucuz bir geri dönüşüm alternatifi haline getiriyor. İşini kısa müddette yapması da bir öteki avantajlı özelliği. Hal Alper ve meslektaşları araştırmalarına kimi bakterilerce üretilen ve ‘Petaz’ isimli bir enzimle başlayarak enzimin süratli halde ve düşük sıcaklıklarda çalışmasını sağlayacak bir yapay zekâ yazılımı geliştirdiler. Uzun çalışmalar kararında ürettikleri enzim plastik şişe ve kapları 24 ilâ 48 saat ortasında parçalamayı başardı.
Alper verdiği bir demeçte, bu süreci sanayi açısından daha uygun şartlarda ölçeklendirme ve tıpkı prosedürü başka cinsten plastik atıklar üzerinde uygulama konularında araştırmalarına devam ettiklerini aktarıyor. Kullanılan bu usulün gelecek için gerçek bir tahlil sunma umudu taşıdığını kelamlarına ekliyor.
Yazının özgünü Anthropocene Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren/Derleyen: Tarkan Tufan)
Son senelerda bu sorunu bilimsel imkanlar aracılığıyla ortadan kaldırmayı amaçlayan bir fazlaca araştırma sürdürülüyor. Nature mecmuasında yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, bilim insanlarınca geliştirilen bir yapay zekâ programı, plastiği sadece birkaç gün içerisinde bileşenlerine ayırarak yok eden bir enzim geliştirmeyi başardı. Araştırma makalesinde tanıtılan enzim, kumaşları ve yiyecek-içecek ambalajlarını üretmek için yaygın halde kullanılan ‘polietilen tereftalat’ yahut özetlemek gerekirse PET unsurunu kimyasal yapı taşlarına ayırıyor.
YENİ BİR GERİ DÖNÜŞÜM YÖNTEMİ
Araştırmacıların ulaştığı sonuçlar, yapı taşlarına ayrıştırılan hususların yine plastiğe dönüştürülebilmesi niçiniyle ülkü bir plastik geri dönüşüm süreci yarattığını vurguluyorlar. ABD’nin Austin kentinde bulunan Texas Üniversitesi’nde kimya mühendisliği profesörü ve çalışmanın ortak muharriri olan Hal Alper, “Bu araştırmanın plastik dönüşümlü bir iktisat oluşturmak için yeni prosedürler yaratmaya başlamasını umuyoruz” diyor.
Bilim insanları birinci kere 2005 yılında ‘hidrolaz’ ismi verilen bir enzim cinsinin PET çeşidi plastikleri oluşturan molekül zincirlerini parçalayabildiğini keşfettiler. O tarihten beridir birebir süreci yinelayan enzimler geliştirebilmek emeliyle çeşitli araştırmalar sürdürülüyor. Fransa merkezli Carbios şirketi de tıpkı emel doğrultusunda PET atıkları dönüştürebilecek bir tesis kurmaya odaklanan kuruluşlardan biri.
UCUZ, SÜRATLİ VE İNANÇLI BİR SEÇENEK
Üretilen yeni enzim, oda sıcaklığında ayrıştırma sürecini gerçekleştirebilmesi niçiniyle düşük güç kullanan ucuz bir geri dönüşüm alternatifi haline getiriyor. İşini kısa müddette yapması da bir öteki avantajlı özelliği. Hal Alper ve meslektaşları araştırmalarına kimi bakterilerce üretilen ve ‘Petaz’ isimli bir enzimle başlayarak enzimin süratli halde ve düşük sıcaklıklarda çalışmasını sağlayacak bir yapay zekâ yazılımı geliştirdiler. Uzun çalışmalar kararında ürettikleri enzim plastik şişe ve kapları 24 ilâ 48 saat ortasında parçalamayı başardı.
Alper verdiği bir demeçte, bu süreci sanayi açısından daha uygun şartlarda ölçeklendirme ve tıpkı prosedürü başka cinsten plastik atıklar üzerinde uygulama konularında araştırmalarına devam ettiklerini aktarıyor. Kullanılan bu usulün gelecek için gerçek bir tahlil sunma umudu taşıdığını kelamlarına ekliyor.
Yazının özgünü Anthropocene Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren/Derleyen: Tarkan Tufan)