bencede
New member
Michelle Starr
fevkalade bir keşif, eski Dünya’da süren hayatı anlamak yolunda potansiyel olarak yeni bir kaynağı açığa çıkardı. Jeologlardan oluşan bir grup, 830 milyon yıl evvelce günümüze ulaşan kaya tuzu kristallerinin ortasında hapsolmuş biçimdeki prokaryotik ve alg hayatına dair küçük kalıntılar keşfetti. Halit, ‘kaya tuzu’ ismiyle da bilinen sodyum klorür unsurudur ve yapılan keşif, bu doğal mineralin epey eski tuzlu su ortamlarına dair daha evvel incelemek için kullanılmayan bir kaynak olabileceğini gösteriyor. Bunun yanı sıra, ortasında hapsolmuş biçimdeki organizmalar hâlâ canlı olabilirler.
OLAĞANÜSTÜ BİR OLASILIK
Bu olağanüstü araştırmanın hem de sırf Dünya’da değil, büyük tuz birikintilerinin epey eski ve büyük ölçüdeki sıvı su birikintilerine delil olarak görüldüğü Mars üzere dünya dışı ortamlarda süren antik ömür arayışıyla ilgili tesirleri de olacak. Organizmalar beklediğiniz formda görünmüyor. Daha evvel bulunan antik mikrofosiller, milyarlarca yıl evvel oluşan ‘şeyl’ (killi şist) gibisi kaya oluşumlarında sıkışmış biçimde bulunmuştu. bir daha de tuz, organik maddeyi tıpkı biçimde koruyamaz.
Bundan fazla, kristaller tuzlu su ortamında oluştuğu vakit ortasında bir ölçü sıvı sıkışabilir. Bunlara ‘sıvı kapanımları’ (ya da cepleri) denir ve bunlar halit unsurunun kristalize olduğu ana sulardan geriye kalan kalıntılardır. Bu, onları bilimsel açıdan bedelli kılar; çünkü mineralin oluştuğu andaki mevcut suyun sıcaklığı, kimyası ve hatta atmosferik sıcaklıkla ilgili bilgi barındırabilirler.
Browne Formasyonu’ndaki halitin (kaya tuzunun) sıvı ceplerinde bulunan mikroorganizmalar. Görsel: Schreder-Gomes ve öbürleri, Geology, 2022)
Bilim insanları, halitin meydana geldiği son periyoda ilişkin ve çağdaş ortamlarda yaşayan mikroorganizmalar da buldular. Bu ortamlar son derece tuzlu; birebir vakitte, bakteri, mantar ve yosun üzere mikroorganizmaların tamamının buralarda geliştiği ortaya çıkarıldı. Dahası, alçıtaşı ve halit katmanlarındaki sıvı kapanımların ortasında, büyük çoğunluğu çağdaş ya da yeni olan ve bir avuç kadarı da hayli eski vakit içinderda meydana gelmiş olan mikroorganizmalar belgelendi. birebir vakitte, bu eski organizmaları tanımlama tekniği, halit ile tıpkı yaşta olup olmadıklarına dair kimi kuşkular açığa çıkardı.
YENİ METOT BAŞARIYI birlikteİNDE GETİRDİ
Batı Virginia Üniversitesi’nde jeolog olan Sara Schreder-Gomes öncülüğündeki bir araştırma grubu, “Bundan dolayı, jeo-mikrobiyologlar içinde bir soru sorulmaya devam etti” diye aktarıyor: “Çökelme ortamında prokaryotik* ve ökaryotik** mikroorganizmalar barındıran en eski kimyasal tortul kayaçlar hangileri olabilir?”
Avustralya’nın merkezi şu anda bir çöl olsa da hayli evvelden tuzlu bir denizdi. Orta Avustralya’da bulunan Browne Formasyonu, Neoproterozoik*** periyotta oluşan, detaylı halde incelenerek tarihlendirilmiş bir stratigrafik bölge. Çok eski bir deniz ortamının göstergesi olarak, geniş bir halit katmanı barındırıyor. Schreder-Gomes ve meslektaşları, 1997 yılında Batı Avustralya Jeolojik Araştırma Programı dahilinde Browne Formasyonu’ndan alınan bir çekirdek örneği incelmek için, sırf temas içermeyen optik teknikler kullanarak el değmemiş Neoproterozoik halit katmanında araştırmalar gerçekleştirebildiler. Bu yol haliti oluştuğu andaki üzere bıraktı ve daha da kıymetlisi, kristallerin oluştuğu sırada içlerinde kalan rastgele bir şeyin orada hapsolmuş olması gerektiği manasına geliyordu.
İletilen ışık ve ‘ultraviyole petrografisini’, evvela halit kristallerini tanımlamak için düşük düzeyli yakınlaştırmada, ondan sonrasında ortasındaki sıvı kapanımlarını incelemek hedefiyle 2.000x büyütme sürecinde kullandılar. Kristalin ortasında, boyut, form ve ultraviyole radyasyonları bakımından prokaryotik ve ökaryotik hücrelerle dengeli görünen organik katılar ve sıvılar keşfettiler. Işınım aralığı da ilgi cazipti. Ulaşılan örneklerin bir kısmı organik çürümeyle dengeli renkler sergilerken, başka kimileri çağdaş organizmalarla tıpkı radyasyonlar sergiledi ve araştırmacılara değişmemiş organik malzeme olabileceklerini düşündürdü.
250 MİLYON YILLIK ÖRNEKLER VARKEN 830 MİLYON niye OLMASIN?
Araştırmacılar, kimi organizmaların hâlâ hayatta olmasının dahi mümkün olduğunu vurguluyorlar. Sıvı kapanımları, ortasında küçük kolonilerin gelişebileceği mikro habitatlar biçiminde hizmet edebilirler. Ve 250 milyon yıl evvel oluşan halitten canlı prokaryotlar çıkarılmışken 830 milyon yıllık olanlardan niye çıkarılmasın?
Araştırmacılar, “Mikroorganizmaların jeolojik vakit ölçeklerinde nasıl olup da hayatta kalabildikleri tam olarak anlaşılamadı” diyor: “Daha evvel ışınımun uzun vakit dilimleri içerisinde organik maddeyi yok edeceği öne sürülüyordu; buna rağmen, 2002 yılında Nicastro ve meslektaşları, gömülü biçimdeki 250 milyon yıllık halitin sırf ihmal edilebilir seviyede ışınıma maruz kaldığını tespit etmişti. Buna ek olarak, mikroorganizmalar, açlıktan kurtulma ve kist evreleri de dahil olmak üzere metabolik değişimler ve besin kaynağı olarak hizmet edebilecek organik bileşikler ya da meyyit hücrelerle bir ortada kalma yoluyla, sıvı kapanımlarında ömürlerini sürdürebilirler.”
Araştırmacılar, bu bulgunun, Browne Formasyonu’ndakileri andıran bileşimler içeren tortuların bulunabileceği Mars için de kesin tesirleri olacağını söz ediyorlar. Araştırmaları, buna misal organizma örneklerini gidermeden ya da bozmadan nasıl tanımlanabileceğini ortaya koyuyor; bu yaklaşım, bize onları tanımlamak doğrultusunda yeni bir araç seti sağlayabilir ve ötürüsıyla Dünya’nın kendi tarihini de daha güzel anlayabiliriz.
Araştırma grubu , “Optik inceleme, eski kayaçlar üzerinde yürütülen rastgele bir biyo-imza araştırmasında temel bir adım olarak düşünülmeli. Daha ileri kimyasal ya da biyolojik incelemelerdilk evvel mikroorganizmaların jeolojik bağlamının anlaşılmasına imkan sunarken, bunun üzere tahliller için bir amaç sunuyor” diyor: “Hem dünyevi birebir vakitte dünya dışı kökenlere sahip eski kimyasal çökeltiler, eski mikroorganizmalar ve organik bileşikler için potansiyel mesken sahipleri üzere görülmeli.”
Araştırma Geology isimli mecmuada yayınlandı.
*Prokaryotlar, bakteriler, mavi-yeşil algler, riketsiyalar, aktinomisetler ve mikroplazma kümelerinin dahil olduğu; gerçek çekirdek zarları ve membrana bağlı organelleri olmayan, fosfolipid barındıran hücre duvarı ve tek helezonlu DNA molekülü hücre ortasında özgür biçimde bulunan mikroorganizmaları kapsayan canlılar üst alemidir.
**Ökaryotlar, hücrelerinde bir çekirdek ve –genellikle- organeller barındıran bir canlılar kümesi olup, bilimsel sınıflandırmada arkeler ve bakterilerle birlikte tüm canlıları kapsayan üç ana kümeden biridir.
***Neoproterozoyik, jeolojik vakit çizelgesinde, Mezoproterozoyik’ten daha sonra ve Kambriyen’dilk evvel yer alan, günümüzden 1 milyar yıl ilâ 541 milyon yıl evvelki vakit dilimine karşılık gelen devir.
Yazının özgünü Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren/Derleyen: Tarkan Tufan)
fevkalade bir keşif, eski Dünya’da süren hayatı anlamak yolunda potansiyel olarak yeni bir kaynağı açığa çıkardı. Jeologlardan oluşan bir grup, 830 milyon yıl evvelce günümüze ulaşan kaya tuzu kristallerinin ortasında hapsolmuş biçimdeki prokaryotik ve alg hayatına dair küçük kalıntılar keşfetti. Halit, ‘kaya tuzu’ ismiyle da bilinen sodyum klorür unsurudur ve yapılan keşif, bu doğal mineralin epey eski tuzlu su ortamlarına dair daha evvel incelemek için kullanılmayan bir kaynak olabileceğini gösteriyor. Bunun yanı sıra, ortasında hapsolmuş biçimdeki organizmalar hâlâ canlı olabilirler.
OLAĞANÜSTÜ BİR OLASILIK
Bu olağanüstü araştırmanın hem de sırf Dünya’da değil, büyük tuz birikintilerinin epey eski ve büyük ölçüdeki sıvı su birikintilerine delil olarak görüldüğü Mars üzere dünya dışı ortamlarda süren antik ömür arayışıyla ilgili tesirleri de olacak. Organizmalar beklediğiniz formda görünmüyor. Daha evvel bulunan antik mikrofosiller, milyarlarca yıl evvel oluşan ‘şeyl’ (killi şist) gibisi kaya oluşumlarında sıkışmış biçimde bulunmuştu. bir daha de tuz, organik maddeyi tıpkı biçimde koruyamaz.
Bundan fazla, kristaller tuzlu su ortamında oluştuğu vakit ortasında bir ölçü sıvı sıkışabilir. Bunlara ‘sıvı kapanımları’ (ya da cepleri) denir ve bunlar halit unsurunun kristalize olduğu ana sulardan geriye kalan kalıntılardır. Bu, onları bilimsel açıdan bedelli kılar; çünkü mineralin oluştuğu andaki mevcut suyun sıcaklığı, kimyası ve hatta atmosferik sıcaklıkla ilgili bilgi barındırabilirler.
Browne Formasyonu’ndaki halitin (kaya tuzunun) sıvı ceplerinde bulunan mikroorganizmalar. Görsel: Schreder-Gomes ve öbürleri, Geology, 2022)
Bilim insanları, halitin meydana geldiği son periyoda ilişkin ve çağdaş ortamlarda yaşayan mikroorganizmalar da buldular. Bu ortamlar son derece tuzlu; birebir vakitte, bakteri, mantar ve yosun üzere mikroorganizmaların tamamının buralarda geliştiği ortaya çıkarıldı. Dahası, alçıtaşı ve halit katmanlarındaki sıvı kapanımların ortasında, büyük çoğunluğu çağdaş ya da yeni olan ve bir avuç kadarı da hayli eski vakit içinderda meydana gelmiş olan mikroorganizmalar belgelendi. birebir vakitte, bu eski organizmaları tanımlama tekniği, halit ile tıpkı yaşta olup olmadıklarına dair kimi kuşkular açığa çıkardı.
YENİ METOT BAŞARIYI birlikteİNDE GETİRDİ
Batı Virginia Üniversitesi’nde jeolog olan Sara Schreder-Gomes öncülüğündeki bir araştırma grubu, “Bundan dolayı, jeo-mikrobiyologlar içinde bir soru sorulmaya devam etti” diye aktarıyor: “Çökelme ortamında prokaryotik* ve ökaryotik** mikroorganizmalar barındıran en eski kimyasal tortul kayaçlar hangileri olabilir?”
Avustralya’nın merkezi şu anda bir çöl olsa da hayli evvelden tuzlu bir denizdi. Orta Avustralya’da bulunan Browne Formasyonu, Neoproterozoik*** periyotta oluşan, detaylı halde incelenerek tarihlendirilmiş bir stratigrafik bölge. Çok eski bir deniz ortamının göstergesi olarak, geniş bir halit katmanı barındırıyor. Schreder-Gomes ve meslektaşları, 1997 yılında Batı Avustralya Jeolojik Araştırma Programı dahilinde Browne Formasyonu’ndan alınan bir çekirdek örneği incelmek için, sırf temas içermeyen optik teknikler kullanarak el değmemiş Neoproterozoik halit katmanında araştırmalar gerçekleştirebildiler. Bu yol haliti oluştuğu andaki üzere bıraktı ve daha da kıymetlisi, kristallerin oluştuğu sırada içlerinde kalan rastgele bir şeyin orada hapsolmuş olması gerektiği manasına geliyordu.
İletilen ışık ve ‘ultraviyole petrografisini’, evvela halit kristallerini tanımlamak için düşük düzeyli yakınlaştırmada, ondan sonrasında ortasındaki sıvı kapanımlarını incelemek hedefiyle 2.000x büyütme sürecinde kullandılar. Kristalin ortasında, boyut, form ve ultraviyole radyasyonları bakımından prokaryotik ve ökaryotik hücrelerle dengeli görünen organik katılar ve sıvılar keşfettiler. Işınım aralığı da ilgi cazipti. Ulaşılan örneklerin bir kısmı organik çürümeyle dengeli renkler sergilerken, başka kimileri çağdaş organizmalarla tıpkı radyasyonlar sergiledi ve araştırmacılara değişmemiş organik malzeme olabileceklerini düşündürdü.
250 MİLYON YILLIK ÖRNEKLER VARKEN 830 MİLYON niye OLMASIN?
Araştırmacılar, kimi organizmaların hâlâ hayatta olmasının dahi mümkün olduğunu vurguluyorlar. Sıvı kapanımları, ortasında küçük kolonilerin gelişebileceği mikro habitatlar biçiminde hizmet edebilirler. Ve 250 milyon yıl evvel oluşan halitten canlı prokaryotlar çıkarılmışken 830 milyon yıllık olanlardan niye çıkarılmasın?
Araştırmacılar, “Mikroorganizmaların jeolojik vakit ölçeklerinde nasıl olup da hayatta kalabildikleri tam olarak anlaşılamadı” diyor: “Daha evvel ışınımun uzun vakit dilimleri içerisinde organik maddeyi yok edeceği öne sürülüyordu; buna rağmen, 2002 yılında Nicastro ve meslektaşları, gömülü biçimdeki 250 milyon yıllık halitin sırf ihmal edilebilir seviyede ışınıma maruz kaldığını tespit etmişti. Buna ek olarak, mikroorganizmalar, açlıktan kurtulma ve kist evreleri de dahil olmak üzere metabolik değişimler ve besin kaynağı olarak hizmet edebilecek organik bileşikler ya da meyyit hücrelerle bir ortada kalma yoluyla, sıvı kapanımlarında ömürlerini sürdürebilirler.”
Araştırmacılar, bu bulgunun, Browne Formasyonu’ndakileri andıran bileşimler içeren tortuların bulunabileceği Mars için de kesin tesirleri olacağını söz ediyorlar. Araştırmaları, buna misal organizma örneklerini gidermeden ya da bozmadan nasıl tanımlanabileceğini ortaya koyuyor; bu yaklaşım, bize onları tanımlamak doğrultusunda yeni bir araç seti sağlayabilir ve ötürüsıyla Dünya’nın kendi tarihini de daha güzel anlayabiliriz.
Araştırma grubu , “Optik inceleme, eski kayaçlar üzerinde yürütülen rastgele bir biyo-imza araştırmasında temel bir adım olarak düşünülmeli. Daha ileri kimyasal ya da biyolojik incelemelerdilk evvel mikroorganizmaların jeolojik bağlamının anlaşılmasına imkan sunarken, bunun üzere tahliller için bir amaç sunuyor” diyor: “Hem dünyevi birebir vakitte dünya dışı kökenlere sahip eski kimyasal çökeltiler, eski mikroorganizmalar ve organik bileşikler için potansiyel mesken sahipleri üzere görülmeli.”
Araştırma Geology isimli mecmuada yayınlandı.
*Prokaryotlar, bakteriler, mavi-yeşil algler, riketsiyalar, aktinomisetler ve mikroplazma kümelerinin dahil olduğu; gerçek çekirdek zarları ve membrana bağlı organelleri olmayan, fosfolipid barındıran hücre duvarı ve tek helezonlu DNA molekülü hücre ortasında özgür biçimde bulunan mikroorganizmaları kapsayan canlılar üst alemidir.
**Ökaryotlar, hücrelerinde bir çekirdek ve –genellikle- organeller barındıran bir canlılar kümesi olup, bilimsel sınıflandırmada arkeler ve bakterilerle birlikte tüm canlıları kapsayan üç ana kümeden biridir.
***Neoproterozoyik, jeolojik vakit çizelgesinde, Mezoproterozoyik’ten daha sonra ve Kambriyen’dilk evvel yer alan, günümüzden 1 milyar yıl ilâ 541 milyon yıl evvelki vakit dilimine karşılık gelen devir.
Yazının özgünü Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren/Derleyen: Tarkan Tufan)